Şap Sütten İnsana Geçer Mi?
(Bir İzmirli’nin Merakları Arasında…)
—
Şap ve Süte Ne Oldu?
Her gün markete gittiğimizde “Acaba bugün hangi süt markasını almalı?” diye kafa yoruyoruz. Ama bir gün, bir arkadaşımın evinde “Şap sütten insana geçer mi?” sorusuyla karşılaştım. Bu, tabii ki basit bir soru değil, biraz kafayı karıştıran bir şey. Bildiğimiz şap hastalığı ve bu sorunun neden akla gelmiş olabileceği üzerine birkaç dakikalık bir sessizlik yaşadık. Hadi, biraz daha açalım…
Şap hastalığı nedir, nasıl yayılır, gerçekten sütten insana geçer mi? Bir de üzerine bu kadar ilginç bir soruyla karşılaşınca, insan ister istemez “Ben bir çay içeyim de bu kadar derinlemesine düşünmeye başlamayayım,” demek istiyor. Ama işte İzmir’de 25 yaşında, gündelik hayatı eğlenceli hale getirmek isteyen bir gencim; birkaç soruyu da cevaplamak gerek!
—
Şap Nedir, Nasıl Bulaşır?
Öncelikle, şap (veya “aft”), özellikle hayvanlar arasında görülen viral bir hastalıktır. Sadece inekler, koyunlar, keçiler gibi geviş getiren hayvanları etkileyen bu hastalık, hayvanlardan insana geçebilen bir şey değil. Yani, bu şap meselesi o kadar karmaşık değil aslında. Bir yanda şap var, diğer yanda insan… Zaten şap hastalığının ismi de doğrudan hayvanlarla ilişkilendiriliyor.
“Peki o zaman sütten geçer mi?” diye soracak olursanız, cevabım kesinlikle “Hayır” olur. Şap hastalığı sadece hayvanları etkileyen bir hastalık olduğu için, bu hastalık sütle de insanlara geçmez. Sütü içmek şap olmanıza neden olmaz. Rahat olun, içtiğiniz sütle birlikte şap geçmez.
—
Bir İzmirli’nin Günlük Hayatından Şap Hikayesi
Geçen gün, arkadaşım Halil’le İzmir’deki o meşhur kafelerde bir araya geldik. Sohbetin ilerleyen dakikalarında Halil, bana “Ya, şap sütten insana geçer mi?” diye bir soru sordu. Şaşırdım tabii, “Ne yani, bu kadar soru sorulacak bir şey mi?” dedim.
Ben: “Abi, şap insanı niye geçsin? O sadece ineklerin hastalığı.”
Halil: “Yani… Tamam ama bence insan olursa, sen de bilirsin, hayatta her şey mümkün.”
Tabii ben de burada devreye girdim ve biraz mizah yaparak, “Halil, eğer şap sütten insana geçseydi, herhalde sabah kahvaltılarına ‘Şaplı süt’ de koyarlardı, seneye daha fazla çeşit çıkardı,” dedim.
Halil biraz garip bir bakış attı ama sonra “Ya belki de insanlara geçiyordur. Çiftliklerde çalışan insanlar var, orada bulaşma olabilir,” dedi.
Ben: “Evet, bu doğru. Ama o da çok farklı bir şey zaten. Öyle normal bir süt içip şap olmak falan yok.”
Daha sonra biraz daha ciddi şekilde, arkadaşımın aslında biraz araştırma yapmaya karar verdiğini fark ettim. Halil, hayatında birkaç kere Google’a “Şap sütten geçer mi?” yazmış olmalı, çünkü hemen telefonu eline alıp, konuya dair en “güvenilir” bilgilere ulaşmaya başladı. Tabii sonradan öğrendim ki, Google’ın güvenilir kaynaklardan bahsettiği kadar, bazen doğruluğu düşük bilgiler de veriyor. O yüzden biraz karışıklık yaşanabiliyor.
—
Gerçekten Sütten Geçer Mi?
Evet, sonunda şunu söyleyebilirim: Şap sütten insana geçmez. İnsanlar süt içerek şap olamazlar. Bu hastalık yalnızca hayvanlar arasında bulaşan bir viral hastalıktır. Süt, bu hastalığın taşıyıcısı olamaz çünkü virüs, yalnızca hayvanların ağız, burun, kulak gibi mukozal yüzeylerinde bulunur.
Ama bu şap olma meselesi sadece bir şaka değil, ciddiyetle üzerine konuşulması gereken bir konu olabilir. Çünkü bazen yanlış bilgilendirmeler insanları gereksiz yere tedirgin edebiliyor. Gerçekten de, son yıllarda sosyal medyada yayılmaya başlayan her bilginin doğru olduğunu kabul etmemek gerektiğini de unutmamalıyız.
—
Sonuç: Şap Sütten Geçmez, Ama Süt İçmeye Devam Edin!
Gündelik hayatta, bazen aklımıza gelen garip sorular bizi biraz gülümsetebilir ama asıl önemli olan doğru bilgiye ulaşmaktır. Şap hastalığı sadece hayvanlara özgü bir sorunken, sütten insana geçmesi gibi bir durum kesinlikle söz konusu değil. Yani rahat olun, İzmir’in en güzel sütünü içebilirsiniz!
Bir arkadaşımın “Şap sütten insana geçer mi?” sorusu, bana biraz da hayatın ne kadar karmaşık olabileceğini hatırlattı. Ama aynı zamanda, biraz da gülümsedim çünkü bazen böyle eğlenceli konular etrafında birbirimize anlatacak hikayeler bulmak çok keyifli oluyor. Hem, bir mesele üzerine düşündüğümüzde, hayatın ciddiyetini ve komikliğini aynı anda görebiliyoruz.
Evet, şap hastalığı sütten insana geçmez ama insanlık olarak her zaman doğru bilgiyi almak için çaba göstermeliyiz. Hayat, bazen biraz kafa karıştırıcı olabilir, ama önemli olan her zaman doğruyu bulmak!
—
Bonus: Bir dahaki sefere bir arkadaşınıza “Şap sütten insana geçer mi?” diye sorarsanız, şap olmanın sadece ineklerin derdi olduğunu unutmayın ve gülümseyin!